Bụp giấm là cây nhập ngoại nhưng dễ trồng, ưa nắng, có sức sống mãnh liệt. Toàn cây bụp giấm có thể được sử dụng như một dược liệu hỗ trợ trị tăng huyết áp, béo phì…
Bụp giấm còn có tên gọi khác là rau chua (gốc Tây Phi), cây quí mầu. Bụp giấp có tên khoa học là Hibiscus sabdariffa L. thuộc họ Bông – Malvaceae.
Bụp giấm là cây sống một năm, cao 1.5-2m, phân nhánh gần gốc, bóng, màu tím nhạt. Lá hình trứng, nguyên, mép lá có răng. Hoa đơn độc, mọc ở nách gần như không cuống. Đài hợp, có lông nhỏ, phiến nhọn đều, nửa dưới màu tím nhạt. Tràng màu vàng, hồng hay tía, có khi trắng. Quả nang hình trứng, có lông nhỏ, mang đài màu đỏ sáng, bao quanh quả; ra hoa từ tháng 7-10.
1. Thành phần hóa học và dinh dưỡng của bụp giấm
Bụp giấm có vị chua, mát, quy kinh Can, Đởm, Thận
Theo nghiên cứu của nhiều nhà khoa học trên thế giới, trong cây bụp giấm chứa rất nhiều polysaccharid trong chất nhầy (có ở tất cả trong các bộ phận của cây, đặc biệt trong đài hoa). Chất HIB-3 là một polysaccharid có khả năng ức chế tế bào ung thư, giảm cholesterol trong máu, do đó ngăn ngừa và hạn chế được béo phì.
Hai hợp chất flavonoid và cyanidin cũng có hàm lượng cao trong cây này, có thể chống oxy hóa, bảo vệ thành mạch máu, giúp điều trị các bệnh tim mạch, phòng chống ung thư.
Các vitamin C, A, E và vitamin nhóm B cùng nhiều loại axit hữu cơ khác cũng được tìm thấy trong cây này. Một số nhà nghiên cứu đã xác định được tính chống co thắt, hạ huyết áp, kháng khuẩn, hạn chế sự hình thành sỏi ở đường tiết niệu, chống lão hóa, chống mệt mỏi của cây bụp giấm.
– Lá bụp giấm giàu axit (axit citric, axit malic, axit tartric, axit hibiscus tan trong nước…) và protein. Các chất này có tính kháng sinh rất tốt.
– Quả khô chứa oxalat canxi, gossypitrin, anthocyanin (có tác dụng kháng sinh) và viamin C.
– Hạt chứa chất chống oxy hóa tan trong lipid, đặc biệt là gamma-tocophenol. Dầu hạt có tác dụng chống nấm và bệnh ngoài da; chứa vitamin, chất béo không no nên có tác dụng tốt đối với người cao tuổi và người ăn kiêng.
2. Bài thuốc chứa bụp giấm chữa bệnh
– Trà bụp giấm
Tác dụng: Giải độc, thanh nhiệt, hạ huyết áp, lợi tiểu, nhuận tràng, giảm mỡ máu và giảm cân.
Cách làm: Rửa sạch 70 gram hoa bụp giấm tươi, 30 gram hoa bụp giấm khô, cho vào ấm với 650 – 700ml nước sôi, hãm trong 3-5 phút rồi chắt lọc lấy phần nước. Để thêm hương vị có thể thêm ít đường, khuấy đều và sử dụng thay thế cho nước trà hàng ngày.
– Món ăn từ lá bụp giấm
Tác dụng: Lợi niệu, an thần.
Bài 1 – Dùng ở Việt nam: Lá non bụp dấm lượng tùy dùng nấu canh chua ăn cùng với cá hoặc thịt gà hay thịt lợn.
Bài 2 – Dùng ở Nam Âu: Dùng lá bụp giấm đủ dùng, cá với lượng vừa đủ để nấu súp cá ăn.
– Toàn cây chữa huyết áp cao
Dùng toàn cây bụp giấm 10g, sắc uống hàng ngày.
– Bài thuốc từ đài hoa
-
.
+ Hỗ trợ hạ đường huyết: Đài hoa bụp giấm khô 02g, sắc uống hoặc hãm uống thay trà.
+ Chống béo phì: Trà đài hoa bụp giấm 10g, pha uống sau ăn.
3. Một số lưu ý khi dùng bụp giấm
– Liều dùng tối đa: Không quá 4g đài hoa bụp giấm khô/ngày hay 8-12g tươi/ngày, nếu dùng quá nhiều có thể gây độc hại.
– Không chế biến ở nhiệt độ quá cao trong thời gian dài vì hoạt chất chính anthocyanin dễ bị phân hủy.
– Lượng trà nên chia uống làm nhiều lần trong ngày, không uống số lượng lớn tập trung vào một lần.
– Phụ nữ mang thai và cho con bú không nên dùng.
– Thận trọng khi dùng chung với các loại thuốc khác (trà bụp giấm có thể làm giảm 62% nồng độ diclofenac huyết thanh, giảm tác dụng giảm đau của paracetamol).
Mặc dù bụp giấm có nhiều tác dụng hữu ích, nhưng hiệu quả sử dụng còn phụ thuộc vào tuổi tác, tình trạng sức khỏe, loại bệnh. Nên chọn mua các chế phẩm có xuất xứ rõ ràng, đọc kỹ sử dụng trên bao bì và tham khảo ý kiến của thầy thuốc, đặc biệt khi đang sử dụng thuốc điều trị các bệnh cấp và mạn tính khác.
Theo suckhoedoisong.vn
